Limity komornicze
Komornik może zająć dłużnikowi środki pochodzące zarówno z tytułu wynagrodzenia, jak i renty albo emerytury – ale nie wszystkie. W każdym z tych przypadków obowiązują go przepisy regulujące zarówno górny limit zajęcia, jak i kwotę wolną od egzekucji komorniczej. W 2017 roku komornik będzie musiał pozostawić dłużnikowi większą niż przed rokiem kwotę wolną, dokonując zajęcia środków pochodzących z wynagrodzenia za pracę na etacie, emerytury czy renty.
Zmiany wiążą się z nowymi stawkami minimalnej pensji, emerytury i renty. Jesienią ubiegłego roku Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło, że w 2017 roku płaca minimalna wyniesie 2000 zł. Nieco wcześniej minister Elżbieta Rafalska zapowiedziała podniesienie w 2017 roku minimalnej emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do poziomu 1000 zł. Jaką maksymalną część środków na podstawie tytułu wykonawczego może więc w tym roku zająć komornik, a ile pieniędzy powinien zostawić dłużnikowi na tzw. przeżycie?
Ile może zająć komornik z wynagrodzenia
Bez względu na rozmiar nieuregulowanych należności, komornik nie może zająć wszystkich środków dłużnika pochodzących z wynagrodzenia za pracę. Przepisy regulują górne limity potrąceń oraz kwoty wolne od zajęcia komorniczego w odniesieniu do środków pieniężnych pochodzących z pensji.
W zależności od formy umowy, jaka wiąże pracownika z pracodawcą, inny będzie limit zajęć oraz kwota wolna. Zgodnie z kodeksem pracy, w przypadku osób zatrudnionych na pełen etat (bez podwyższania kosztów uzyskania przychodu), komornik może zająć do 50% wynagrodzenia. W przypadku gdy ściągane są zobowiązania alimentacyjne – komornik może zająć 60% wynagrodzenia. Wolna od zajęcia komorniczego jednak jest kwota równa wysokości minimalnej płacy, która od 1 marca 2017 roku wzrasta do 2000 zł brutto (1459 zł netto). Właśnie taką sumę komornik będzie musiał pozostawić do dyspozycji dłużnikowi. To nieco więcej niż w roku 2016, kiedy z racji ówczesnej stawki płacy minimalnej kwota wolna od zajęcia wynosiła 1850 zł brutto (1335,69 zł netto).
W przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu, kwota wolna od zajęcia komorniczego ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu – adekwatnie do części etatu.
Praca w oparciu o umowę cywilnoprawną, w tym popularną umowę-zlecenie, powoduje, że komornik ma prawo zająć pełną kwotę wynagrodzenia. Wyjątkiem może być sytuacja, kiedy środki pozyskiwane z tego tytułu są jedynym i stałym źródłem dochodu dłużnika – wówczas mogą zostać zastosowane reguły obowiązujące dla wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę. Żeby tak się jednak stało, dłużnik musi zgłosić się z takimi wyjaśnieniami do komornika, przedkładając odpowiednie dokumenty.
Ile komornik może zabrać z renty i emerytury
Zmiany dotyczące zajęć komorniczych w tym roku nie ominą też emerytów i rencistów. Podpisana przez prezydenta 6 grudnia ub. roku ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zapowiedziała podwyżkę kwoty wolnej od zajęcia komorniczego dla rent i emerytur do 75% minimalnej renty i emerytury. Nowe przepisy mają jednak zacząć obowiązywać dopiero „pierwszego dnia miesiąca od dnia następującego po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia” (15 grudnia 2016 r.), czyli od 1 lipca 2017 roku. Do tego czasu będzie obowiązywała dotychczasowa, 50-procentowa stawka kwoty wolnej. Na wysokość kwoty wolnej dla rent i emerytur w 2017 roku wpłynie nie tylko podwyższenie jej progu, ale także zapowiadany wzrost minimalnej renty i emerytury.
Tym samym w przypadku świadczenia z tytułu emerytury, renty rodzinnej i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, których minimalna stawka od 1 marca 2017 roku wzrasta do 1000 zł, kwota wolna od zajęcia komorniczego będzie wynosiła w okresie od marca do lipca 2017 roku 500 zł (50% z 1000 zł), a od lipca – 750 zł (75% z 1000 zł). W 2016 roku niższa kwota minimalnej emerytury i renty tego typu (882,56 zł) oraz niższy, 50-procentowy próg kwoty wolnej powodowały, że od zajęcia komorniczego wolna była kwota 441,28 zł.
W przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w ubiegłym roku wolna od zajęcia była kwota 338,37 zł, czyli połowa z minimalnej stawki 676,75 zł. Od 1 marca 2017 roku minimalna renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrasta do 750 zł, w związku z czym kwota wolna od zajęcia dla tego świadczenia wyniesie w okresie od marca do lipca 375 zł (50%*750 zł), a od lipca – 562,50 zł (75%*750 zł).
Nie zmienia się natomiast w 2017 roku limit potrąceń dla rent i emerytur. Zgodnie z zapisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS, komornik nadal będzie mógł zająć do 25% świadczenia, niezależnie od jego rodzaju.
Ile może zająć komornik z konta bankowego
We wrześniu 2016 roku weszły w życie nowe przepisy, które zmieniły zasady zajęć komorniczych w odniesieniu do środków zgromadzonych na koncie w banku. Do tej pory, na mocy prawa bankowego, kwota wolna od zajęcia na rachunku bankowym była wyrażona jako trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez GUS, zatem – przykładowo – gdy pisaliśmy o limitach zajęć komorniczych rok temu – wynosiła dla stawki ze stycznia 2016 roku 12 304,08 zł.
Począwszy od września minionego roku, w przypadku dłużnika zatrudnionego na pełen etat, wolna od zajęcia komorniczego na kontach w każdym miesiącu, w którym obowiązuje zajęcie, jest kwota do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2017 roku będzie to 1500 zł brutto miesięcznie, do końca roku 2016 ta kwota wynosiła 1387,50 zł (75% z 1850 zł brutto). Limit dotyczy wszystkich rachunków oszczędnościowych, oszczędnościowo-rozliczeniowych i rachunków terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów.
Powód wprowadzonych zmian w przepisach wyjaśniała na łamach Bankier.pl Monika Janus, rzecznik prasowy Krajowej Rady Komorniczej: – Trudności [w przeszłości – red.] nastręczało wykonywanie tego przepisu w przypadku posiadania kilku rachunków przez egzekwowanego dłużnika, a także w przypadku jednoczesnego prowadzenia kilku egzekucji do tych rachunków. Natomiast celem przywileju egzekucyjnego jest zagwarantowanie dłużnikowi pewnego minimum egzystencjalnego na wypadek prowadzenia przeciwko niemu egzekucji ze środków zgromadzonych na rachunku, na czas tego postępowania. Jego osobisty interes nie może jednak przeważyć nad interesami egzekwujących wierzycieli. Dlatego też zmiana uwzględnia wyważenie interesów obu stron w postępowaniu egzekucyjnym celem sprawniejszego prowadzenia egzekucji z rachunków bankowych.
