Od stycznia 2019 roku zmieniły się zasady rozliczania wierzytelności. Nowelizacja ustawy jest korzystna dla podatników. Po pierwsze – reguluje kwestie dotyczące ich nabycia, po drugie – pozwala na efektywne ujęcie kosztu nabycia zarówno pojedynczej, jak i pakietu wierzytelności .
Do tej pory podatnicy mieli problem z rozliczaniem nabycia wierzytelności. Często musieli także stosować kłopotliwą proporcję. Od stycznia przepisy ustawy o PIT i o CIT zostaną zmienione.
- W przypadku nabycia pakietu wierzytelności (co najmniej 100 wierzytelności w ramach jednej transakcji bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych wierzytelności), dochód z pakietu wierzytelności będzie stanowiła nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu nad kosztem jego nabycia (tj. ceną nabycia takiego pakietu);
- Koszty nabycia pakietu wierzytelności będzie się potrącać w okresie rozliczeniowym, w którym osiągnięty zostanie przychód z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu przychodowi.
Proporcja nie będzie konieczna
W praktyce oznacza to, że podmioty nabywające wierzytelności (pakiety wierzytelności) będą mogły za każdym razem, gdy osiągną przychód związany z nabytą wierzytelnością (np. spłatę przez kredytobiorcę raty nabytego kredytu), rozpoznać koszt podatkowy w wysokości osiągniętego przychodu, aż do momentu całkowitego rozliczenia w rachunku podatkowym, stanowiącej koszt podatkowy ceny nabycia wierzytelności. Jednocześnie w przypadku pakietów wierzytelności – nie będzie konieczności uciążliwego rozliczania kosztów w proporcji do wartości poszczególnych wierzytelności wchodzących w skład tego pakietu.
Przeanalizujmy przykład, w którym podmiot nabywa za 50 zł wierzytelność o wartości nominalnej 100 zł. Następnie otrzymuje spłatę w wysokości 20 zł. Będzie zatem uprawniony do rozpoznania w kosztach uzyskania przychodu kwoty 20 złotych.
Zbyt wiele wątpliwości…
Do tej pory kwestia ta nie była uregulowana wprost przepisami ustaw podatkowych, co powodowało wiele wątpliwości i tym samym podatnicy sięgali po interpretacje podatkowe. W konsekwencji dosyć mocno ugruntował się pogląd, że w przypadku nabycia wierzytelności, koszt nabycia należy rozpoznawać w momencie uzyskania przychodu w proporcji, w jakiej otrzymany przychód pozostaje do wartości nominalnej wierzytelności. W praktyce oznacza to, że koszty poniesione w danym roku na nabycie wierzytelności mogą być rozliczane podatkowo przez wiele kolejnych lat, a ostatecznie mogą nie zostać w całości nigdy rozliczone.
… i negatywne stanowisko fiskusa
Takie stanowisko prezentowane było wielokrotnie w interpretacjach podatkowych. Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 11 października 2018 r. (nr 0111-KDIB1-2.4010.311.2018.2.MM) potwierdził, że w przypadku uzyskania od kredytobiorcy całkowitej lub częściowej spłaty wierzytelności, wydatki na jej nabycie będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w takiej proporcji, w jakiej pozostaje kwota otrzymanej częściowej spłaty w odniesieniu do wartości nabytej wierzytelności.
Natomiast w zakresie rozpoznawania kosztów podatkowych przy nabyciach pakietów wierzytelności w praktyce interpretacyjnej i orzeczniczej przyjął się pogląd, zgodnie z którym koszt nabycia poszczególnej wierzytelności wchodzącej w skład pakietu należy ustalić stosując proporcję nominalnej wartości danej wierzytelności do nominału całego pakietu wierzytelności. Potwierdził to m.in. NSA w wyroku z 23 marca 2016 r. (sygn. II FSK 229/14).
Nowelizacja ustawy w tym zakresie jest więc bardzo korzystna dla podatników. Po pierwsze reguluje kwestię budzącą do tej pory sporo wątpliwości, po drugie pozwala podatnikom na efektywne podatkowo rozliczenie kosztu nabycia zarówno pojedynczej, jak i pakietu wierzytelności.
